Voorlopig zien we Isabell Werth nog in de ring: “Jullie zien nog niet van mij af”

vr 1 mrt, 11:00 Dressuur

Een van de meest succesvolle dressuuramazone aller tijden is Isabell Werth. Zij rijdt binnen om te winnen. Soms wordt zij verslagen, maar steeds weet zij nog sterker terug te komen. Voorlopig blijven we Isabell nog zien in de ring. Want ondanks een eerder aangekondigd afscheid na de OS in Parijs 2023 lijkt ze daar nu toch weer iets anders in te staan. Hoe dan ook, als het aan haar ligt, zal ze tot aan de OS in Parijs nog een geduchte concurrent in de ring zijn.

Dr. Schulten-Baumer

Isabell Werth was gepassioneerd spring- en eventingamazone totdat ze zich ging specialiseren in de dressuur. Ze werd maar liefst veertien jaar getraind door Dr. Schulten-Baumer, die een degelijke basis legde. Daarna kreeg ze paarden van Madeleine Winter-Schultze te rijden.

Sinds 2004 runt ze haar eigen stal in Rheinberg. Ze reed paarden van uiteenlopende afstamming, kleur en geslacht naar de absolute top. In totaal nam Isabell zes maal deel aan de Olympische Spelen en ze won alleen al zeven! gouden (team)medailles.

Winnen went nooit

In een interview met Hoefslag Magazine gaf de dressuurkoningin eerder aan, dat winnen nooit went. “Het wordt nooit gewoon, want er wordt steeds opnieuw een prestatie verwacht. En het hangt er ook van af met welk paard je aan de start komt. Als ik aan een wedstrijd begin probeer ik, ongeacht met welk paard, volledig geconcentreerd aan de start te verschijnen en een optimale prestatie neer te zetten.”

Isabell Werth - Weihegold OLD winner of the World Cup Final FEI World Cup Final Gothenburg 2019 © DigiShots - DigiShots

Isabell Werth - Madeleine Winter Schulze World Cup Herning 2017 © DigiShots - DigiShots

Madeleine Winter-Schulze

Madeleine Winter-Schulze is al sinds jaar en dag de eigenaresse van Isabell’s paarden én tevens haar sponsor. Zelf zei Isabell hierover: “Isabell is haar gewicht in goud waard. Ze is niet alleen eigenaar van paarden, zij is ook een deel van mijn familie geworden. Ik kan mij alleen maar gelukkig prijzen om de wijze waarop zij mij door dik en dun ondersteunt. Daardoor kan ik mij volledig op mijn sport concentreren.”

Gigolo

Als je al dertig jaar met de top meedraait is er een hoop veranderd. Alleen door ‘mee te veranderen’ is het voor Werth mogelijk gebleken aan de top te blijven. Als je haar proeven van de grote vosruin Gigolo -indertijd de rivaal van Anky’s Bonfire- tegenover haar proeven met bijvoorbeeld een merrie als Weihegold afzet, dan zie je heel mooi hoe de paarden én de sport zich de afgelopen decenia ontwikkeld hebben.

Isabell Werth - Satchmo Reem Acra FEI World Cup Final Dressage 2011 © DigiShots - Leanjo de Koster

Paarden zijn veranderd

Desgevraagd bevestigt Werth het feit dat de er veel veranderd is: “Op de eerste plaats heeft de fokkerij een enorme ontwikkeling doorgemaakt, waardoor onze huidige jonge paarden een geheel andere basis hebben dan in de tijd van laten we zeggen vóór Anne Grethe-Jensen met Marzog. Het merendeel van de paarden voor Marzog was, onsympahtiek gesteld: iets luier, vriendelijker gezegd: minder scherp. Of het waren gekkenhuizen. Daartussen zat bijna niets. Nu zijn de minder scherpe paarden en de te hete paarden de uitzonderingen geworden.”

Isabell Werth - Bella Rose FEI European Championships 2019 © DigiShots - DigiShots

Mooiere paarden

Ze vervolgt: “Er is een brede groep van zeer goede paarden gekomen, die bereid is om mee te werken. Ze zijn gemotiveerd, ze willen meewerken, ze hebben looplust, kortom, deze groep paarden is nu doorsnee geworden. Daarnaast zijn ze qua exterieur veel mooier geworden. Zie je nog wel eens een paard met een ramshoofd? Ik niet. Bovendien hebben de paarden ook in alle drie de bewegingsvormen een enorme progressie geboekt.

Mondorf les Baines

Toen ik begon (in 1989 op het EK in Mondorf les Baines red.) kwamen acht landen met een team aan de start en kwamen de 36 deelnemers uit twaalf landen. Dat aantal landen is dat op een EK meedoet ligt inmiddels rond de vijftien, en er zijn zomaar 65 of meer ruiters die mee doen.”

Aanpassen aan de situatie

Werth vervolgt: “Ik heb steeds getracht mee te gaan in de ontwikkelingen. Dat wil zeggen, ik heb de basiskennis, die ik heb opgedaan bij dr. Uwe Schulten Baumer, steeds opnieuw trachten te integreren in de trainingsopbouw. Dat houdt mede in dat de paarden zich niet aan mij dienden aan te passen, maar dat ik me moest aanpassen aan hen. Daar ligt volgens mij mede de basis van mijn succes. Daarnaast helpt het ook dat ik de vrijheid heb om die paarden uit te zoeken, waarvan ik denk dat ik er succesvol mee kan zijn.”

Isabell Werth - Emilio The Dutch Masters - Indoor Brabant 2019 © DigiShots - DigiShots

Emilio en El Santo

We hebben Isabell Werth op grotere en kleinere paarden succesvol zien rijden. In de tijd met Satchmo dacht je ‘dat is een echt Isabell-paard’. Maar toen ze met Bella Rose alles won wat er te winnen viel, was dat een ‘echt Isabell-paard’. Hoe ziet zij dit zelf?

“Nee er is niet een echt ‘Isabell-paard’. Het hangt wel af van toevalligheden. Emilio en Ernie (El Santo red.) waren niet op voorhand paarden waarvan ik dacht dat ik er een kampioenschap mee zou kunnen rijden. We waren er wel van overtuigd dat het fijne Grand Prix-paarden zouden kunnen worden. Met Ernie heb ik mij enkele jaren op het hoogste niveau in de sport kunnen handhaven, omdat dit paard steeds weer boven zijn kunnen wilde en kon presteren. Emilio kwam per toeval bij mij op stal, omdat zijn vorige ruiter niet zo goed met hem overweg kon. Ik dacht ‘laten we het proberen’.”

Isabell Werth - Weihegold Old Longines FEI Dressage European Championships 2021 © DigiShots - Leanjo de Koster

Weihegold

“Ik heb ook lichtere en elegantere paarden in mijn stal, maar de grote vraag is: hoe komt een paard bij je en hoe ontwikkelt het paard zich? Ik zet mij er altijd voor in om dat wat in een paard zit, er uit te halen. Dat zorgt voor positieve, maar ook negatieve verrassingen.”

“Neem Weihegold, een mooie zwarte merrie, dat is qua type weer een geheel ander paard. Je moet niet van één enkel type paard uitgaan en steeds weer zoeken naar een kopie van je vorige succespaard. Nee, je moet ieder paard dat je krijgt onbevangen tegemoet treden, in de zekerheid dat van de tien paarden er slechts één exceptioneel is. De andere zijn goed en mogelijk zelfs zeer goed.”

Instelling

Werth is er stellig van overtuigd, dat je aan de buitenkant vaak niet kan zien of een paard een goed dressuurpaard gaat worden. Werth: “Inderdaad. De instelling en de bereidheid om te willen presteren zijn ontzettend belangrijk. Natuurlijk hebben we een goede stap, draf en galop nodig, gekoppeld aan elasticiteit. Maar bij ons wordt niet, zoals op het WK jonge dressuurpaarden de basisgalop beoordeeld. Wel krijg ik mijn punten voor de galopwissels, die we op exact de juiste plek dienen uit te voeren.”

Isabell Werth met de hoog bejaarde Satchmo in de wei - Isabell Werth 2020 © DigiShots - © DigiShots

Welzijn paarden

In die dertig jaar topsport is de opkomst van social media ook iets wat een invloed heeft gehad op de (top)sport. Verder is de discussie over paardenwelzijn een actuele. Hoe kijkt Isabell hier tegenaan? “Het is belangrijk dat we er in slagen over te brengen hoeveel zorg en aandacht we aan het paard besteden. Ik ben ervan overtuigd dat heel veel mensen graag met onze paarden zouden willen ruilen. Desalniettemin moeten we ook met die mensen de discussie aangaan die het paard het liefst in de dierentuin willen zien.

Legitiem

“Daarnaast is er een grote groep vrijetijdsruiters, die alleen maar langs veld en beemd willen trekken met hun paard. Wij moeten duidelijk blijven maken dat het bedrijven van sport met paarden legitiem is. Daarbij moet het mogelijk blijven om paarden te trainen en in de sport het bewijs te laten zien van een goede opbouw. Zonder dat we ons daarvoor moeten verdedigen! Natuurlijk maken we in de opleiding van onze paarden wel eens een fout, maar de vrijetijdsruiter maakt ook fouten.”

Likes

“Waar we ons tegen moeten blijven verzetten, is de mening dat als een paard zich op de tong heeft gebeten, we ons dan zouden bezighouden met het kwellen van dieren. Ik merk dat veel van de jongere ruiters het belangrijk vindt om heel veel ‘likes’ te krijgen. Ik vind dat flauwekul. Waar het om gaat is dat we onze sport in stand houden en de kritiek van een enkeling op inhoudelijke gronden weerleggen.”

Boerderij

Ze vervolgt: “Ik ben zelf groot geworden op de boerderij. Niet alleen ik, maar alle andere kinderen die op de boerderij opgroeiden reden op een paard of pony. Maar de kleine boerderijen, waar minstens één paard rondliep, bestaan niet meer. Daardoor valt er iets weg, dat als basis diende voor onze sport. Daar staat tegenover dat veel meer stadskinderen dan vroeger de kans hebben om paard of pony te rijden. Dat neemt niet weg dat de van huis uit meegekregen liefde voor het paard en de paardensport, aan het verdwijnen is.”

“Het baart mij zorgen dat veel kinderen niet meer opgroeien met de natuurlijke kennis van geboren worden, van leven en sterven. Dat heeft niet direct met de toekomst van de dressuursport te maken, maar wel met de correcte omgang met het dier in het algemeen.”

Afscheid?

In 2021 verklaarde Isabell Werth dat ze na de OS in Parijs mogelijk zou stoppen met de topsport. “Tot Parijs, of dat nu in 2024 of 2025 plaats gaat vinden, ligt de focus op de sport”, meldde ze. Werth heeft haar zinnen inmiddels gezet op de 11-jarige Quantaz, die ze deze week start in Aachen. Daarnaast heeft ze hoge verwachtingen van de 9-jarige Superb. Deze merrie is in eigendom van Madeleine Winter-Schulze en zou volgens Werth in de voetsporen van Bella Rose kunnen gaan treden.

Betrokken blijven

Eerder zei ze hierover tegen Hoefslag: “Er zal ooit een eind komen aan mijn wedstrijdcarrière, maar niets zal me weerhouden om thuis lekker te rijden. Daarnaast geeft het me veel voldoening om ruiters te trainen. Ik voel me fit en laat de toekomst op mij afkomen. En ik zie dan wel hoe die zich aan mij ontrolt. Madeleine heeft een charitatieve stichting waar ik mij ook in kan vinden en waarvoor ik mij inzet. Weet je, ik heb een aantal zeer getalenteerde jonge paarden in mijn stal. Het kan goed zijn dat ze door iemand anders in de sport uitgebracht gaan worden. Aan de andere kant, één ding is zeker: Over tien jaar ben ik nog steeds op de één of andere wijze betrokken bij de dressuursport.”

WK 2022 Herning

Voorlopig maakte Isabell Werth in 2022 nog deel uit van het Duitse team dat een bronzen medaille won op het WK in Herning.

De Duitse vakvrouw wist in de Grand Prix uitermate vakkundig haar nog relatief jonge en onervaren DSP Quantaz naar een eindscore van 77,127% in de Grand Prix te sturen. De komende jaren zal zij Quantaz verder opleiden om de score nog wat omhoog te krijgen. Hiermee onderstreepte de belofte dat ze er nog voor gaat om voor de OS in Parijs te gaan, die in 2024 worden georganiseerd.

Op naar OS Parijs 2023

Begin 2023 sprak Hoefslag de dressuur diva opnieuw. Ze verklaarde de mooiste baan van de wereld te hebben. Ze kwam nu toch weer terug op haar aangekondigde afscheid van de topsport na Parijs OS 2023, al laat ze opnieuw open in welke rol ze terug denkt te komen. Ze zegt hierover: “We gaan zien hoe het loopt, maar de Olympische Spelen zijn zeker een doel! De jongere paarden komen er aan, maar hebben nog wat tijd en meer ervaring nodig. Het zou geweldig zijn om er in Parijs weer te staan. En dan? Ik heb nog veel te veel goede paarden om na de Spelen te stoppen, hoor. Jullie zijn nog niet direct van me af. Daarvoor hou ik teveel van mijn werk en van mijn paarden.”

Over Isabell Werth

Isabel Werth (1969)
Woonplaats: Rheinberg / Niederrhein
Beroep: Dressuuramazone/trainer
Sportieve hoogtepunten: Isabell maakt al dertig jaar lang deel uit van de wereldtop, en is zowel met het team als individueel meervoudig Europees-, wereld- en olympisch kampioene met verschillende paarden.

Tekst: Jacob Melissen & Karin de Haan

Bron: Hoefslag, overnamen zonder bronvermelding en toestemming via hoefslag@mphorses.nl niet toegestaan.