Hoe raakt een paard spierbevangen en wat is er tegen te doen?

Spierbevangenheid, ook wel maandagziekte of tying-up genoemd, is een acute stoornis in de spierstofwisseling die verzuring van vooral de rug, de lendenen en de kruisspier als gevolg heeft. Het is voor het paard erg pijnlijk. 

Teveel energie

De energie die het paard verbruikt, moet in verhouding staan tot de energie die het paard binnenkrijgt. Als het paard teveel energie binnenkrijgt, zal het paard zodra het gaat werken niet voldoende zuurstof aan kunnen voeren om al deze energie op de juiste manier te verbranden. Hierdoor ontstaan meer afvalstoffen (voornamelijk melkzuur). Het lichaam is vervolgens niet in staat om al deze afvalstoffen af te voeren, waardoor een deel hiervan achterblijft en de spier stijf wordt. Dit kan het begin zijn van spierbevangenheid

Oorzaken

Oorzaken zijn onder andere:
- teveel aan krachtvoer (voornamelijk zetmeel en suiker, dus koolhydraten) in verhouding tot de hoeveelheid beweging
- tekort aan elektrolyten door overmatig zweten
- te zware training als het paard niet in goede conditie/ziek is
- stofwisselingsziekte
- tekort aan vitamine E of selenium

Symptomen

Het paard staat bij lichte spierbevangenheid met een omhoog gebogen rug en is stijf in de achterhand. Kort na de inspanning zal het paard niet meer zo graag willen lopen en wat gestrekt gaan staan en soms krabben met de voorbenen. Bij bloedonderzoek zal een lichte verhoging van de spierenzymen kunnen worden aangetoond. Bij matige spierbevangenheid zal het paard gedurende de training niet graag meer lopen, krijgt het een stijve en een sterk verkorte pas en de spieren in de achterhand kunnen gaan trillen, waarna deze stijf en pijnlijk worden. Ook als de training al voorbij is kan het paard overmatig gaan zweten. De urine kan bruin zijn, wat duidt op de aanwezigheid van myoglobine, een stof die erg schadelijk is voor de nieren. Een bloedtest zal een duidelijke verhoging van de spierenzymen aantonen. Kort na het begin van de training zal het paard bij zware spierbevangenheid overmatig gaan zweten en stijf bewegen of soms zelfs weigeren om te lopen. Het paard wordt angstig en heeft een verhoogde hart- en ademfrequentie en wijde neusgaten. De urine is bruin gekleurd en het paard zal graag willen liggen. Een bloedtest zal uitwijzen dat de spierenzymen zeer sterk verhoogd zijn.

Diagnose & behandeling

Bij verdenking van spierbevangenheid zal een bloedonderzoek gedaan worden om dit te bevestigen. Hierbij wordt gekeken naar de spierenzymen die voorkomen in het bloed wanneer er spierbeschadigingen in het lichaam zijn. Is het paard herhaaldelijk spierbevangen? Dan is het verstandig om een biopt van de spier te laten nemen, waarbij een klein stukje spierweefsel weggehaald wordt voor nader onderzoek in het laboratorium. De verdere behandeling hangt af van de ernst van de aandiening. In alle gevallen zal de paardenarts ingeschakeld moeten worden om blijvende schade aan de spieren zoveel mogelijk te voorkomen.

Bron: De Hoefslag