Het veulenseizoen begint op gang te komen. En wat is er nou mooier dan zo’n lief kleintje naast je trotse merrie? Wat we ons echter niet altijd realiseren is dat pasgeboren veulens vatbaar zijn voor een hoop medische problemen. Die we bij volwassen paarden doorgaans niet zien.
Omdat aandoeningen die in eerste instantie niet ernstig lijken heel snel toch fataal kunnen worden. Is het belangrijk om je pasgeboren veulen binnen 24 uur na de geboorte even te laten nakijken door een veearts. Echter, als eigenaar kun je de veearts al flink helpen door kennis te hebben van normaal en afwijkend gedrag van jonge veulens. TheHorse heeft daarom de meest voorkomende problemen bij jonge veulens op een rij gezet.
1,2,3
Op het moment dat de vliezen bij de merrie breken, wordt het veulen doorgaans binnen 20 tot 30 minuten geboren. Daarna kun je de ‘1,2,3-stelregel’ aanhouden: het veulen moet binnen 1 uur kunnen staan, binnen 2 uur drinken en de nageboorte moet binnen 3 uur na de bevalling afkomen. Ook moet de darmpek (de eerste ontlasting van het veulen) er binnen 1 tot 2 uur vanaf komen. Als er sterk van dit schema wordt afgeweken, kan het raadzaam zijn om de veearts te bellen voor advies en/of controle.
Biest
Er wordt geadviseerd om de kwaliteit van de biest te laten testen. Dit omdat goede biest belangrijke antistoffen bevat die het veulen tijdens de eerste maanden van zijn leven beschermen tegen infecties. Veulens die onvoldoende biest binnenkrijgen, lopen een groter risico op bloedvergiftiging, wat weer kan leiden tot aandoeningen als hersenvliesontsteking, longontsteking en veulenziekte.
Een dierenarts kan bloed afnemen bij het veulen om te bepalen of het voldoende antistoffen heeft meegekregen van de moeder. Als blijkt dat de biest van slechte kwaliteit is en het veulen nog geen 12 uur oud is, kan de dierenarts biest van een donormerrie geven. Is het veulen ouder, dan kan het toedienen van plasma noodzakelijk zijn om het veulen van de benodigde antistoffen te voorzien.
Antistoffen
Hoewel biest dus heel veel goede eigenschappen heeft, leidt het drinken van biest soms tot neonatale isoerythrolysis. Dit is een probleem dat met name bij veulens en kittens wordt gesignaleerd. Als de merries biest antistoffen bevat tegen de bloedgroep van het veulen, dan breekt het lichaam de eigen rode bloedcellen af.
Dit resulteert in een snel zwakker wordend veulen en kan de dood tot gevolg hebben. Een van de eerste tekenen, behalve algehele zwakte, is het geel kleuren van de slijmvliezen. Om dit te voorkomen, kan een veearts voorafgaand aan de geboorte een bloedonderzoek bij de merrie doen. Als de betreffende antistoffen worden aangetroffen, moet het veulen de eerste 24 uur van zijn of haar leven donorbiest en -melk krijgen.
Dummyveulen
Een andere aandoening die door een eigenaar te herkennen is, is het asphyxie syndroom, ook wel een dummyveulen genoemd. Deze aandoening wordt veroorzaakt door zuurstoftekort tijdens en/of vlak na de geboorte, bijvoorbeeld doordat de placenta te vroeg heeft losgelaten.
Een dergelijk veulen lijkt in eerste instantie volkomen normaal, maar laat na de eerste dag(en) abnormaal gedrag zien. Hierbij kun je denken als plots niet meer kunnen drinken bij de merrie, doelloos rondlopen en algehele verzwakking. De toestand van zo’n veulen kan snel verslechteren tot het punt dat het alleen nog maar ligt en continue zorg nodig heeft.
Koliek
Problemen in het maagdarmstelsel kunnen ook voorkomen. Meconium (darmpek) is de eerste ontlastig van het veulen en bestaat uit zwart, plakkerig materiaal. Het niet afkomen van de darmpek is een van de meest voorkomende oorzaken van koliek bij pasgeboren veulens. De klinische symptomen hiervan zijn eenvoudig te herkennen: het veulen kan veel rollen of staat te persen zonder dat er ontlastig komt. Echter: pasgeboren veulens kunnen om verschillende redenen koliekerig zijn, raadpleeg dus altijd een veearts in zo’n geval.
Dit is uiteraard geen uitputtende lijst, het is enkel een opsomming van enkele problemen die regelmatig gezien worden bij jonge veulens. Zorg ervoor dat je weet wat normaal is, zodat je afwijkend gedrag snel herkent en op tijd een veearts kan inschakelen.
Bron: TheHorse / Hoefslag
Foto: Archief
Wij gebruiken cookies om het gebruik van de website te analyseren en om het mogelijk te maken content via social media te bekijken. Cookies van onszelf en van derden kunnen worden gebruikt om advertenties te tonen die aansluiten op uw interesses. Deze cookies kunt u weigeren via de knop Cookie-instellingen aanpassen
