Baarmoederontsteking in dekseizoen
Fokkerij Fokkerij OpvallendIn het dekseizoen willen we de fokmerries weer drachtig hebben. Gelukkig gaat dat bij de meeste zonder complicaties, maar ieder jaar is er een aantal merries waarbij dat niet voorspoedig verloopt. Een deel van deze merries heeft een baarmoederontsteking. Ze krijgen vocht in de baarmoeder, ‘vuilen’ (scheiden vuil af uit de schede) of blijken herhaaldelijk niet of niet meer drachtig. Dit artikel belicht de baarmoederontstekingen die we bij merries in het dekseizoen zien.
Oorzaken
Er zijn veel oorzaken van baarmoederontstekingen tijdens het dekseizoen. Denk bijvoorbeeld aan ontstekingen waarbij micro-organismen als bacteriën, schimmels als gisten, maar ook bijvoorbeeld anatomische factoren een rol spelen. Bovendien is sperma niet steriel, het bevat micro-organismen. Een gezonde baarmoeder heeft hiertegen tijdens de hengstigheid gelukkig een zeer effectieve afweer. Baarmoederontsteking kan ook ontstaan doordat een baarmoeder tussen het veulenen en het dekken onvoldoende tijd heeft gekregen om te kunnen genezen.
Op een rij
Hieronder een aantal oorzaken op een rij:
Overmatige afweerreactie van de baarmoeder op het ingebrachte sperma
De baarmoeder maakt hierbij extreem veel vocht en ontstekingscellen aan als reactie op het sperma. Het vocht ziet er uit als pus. Hierbij wordt de ontsteking niet veroorzaakt door micro-organismen. Als het vocht niet uit de baarmoeder afgevoerd wordt kunnen micro-organismen de ontsteking wel in stand houden.
Infectie door micro-organismen
Indien het afweersysteem van de merrie/baarmoeder onvoldoende effectief is kunnen micro-organismen de overhand krijgen en een ontsteking veroorzaken door o.a.:
1. Een slecht sluitende schede Denk hierbij aan een anatomische afwijking of bijvoorbeeld door scheuren in de baarmoedermond door een moeilijke geboorte.
2. Vocht dat in de baarmoeder achterblijft Als een baarmoeder niet in staat is alle vocht uit te scheiden kan dat liggen aan baarmoeder, baarmoedermond of hormonale problemen. Een inseminatie of behandeling van een merrie die niet goed hengstig is, resulteert vaak in een baarmoederontsteking.
3. Een verstoring van het natuurlijk e microbiële evenwicht in de baarmoeder Als een baarmoeder herhaaldelijk met antibiotica behandeld wordt, bestaat het risico dat er gisten of schimmels in gaan groeien. De baarmoeder heeft hiertegen dan geen goede afweer meer. Door besmetting met micro-organismen zoals Taylorella equigenitalis kan de merrie een typische baarmoederontsteking (ook wel C.E.M.) krijgen die via schouwen, dekking of misschien ook via kunstmatige inseminatie verspreid kan worden naar andere paarden. .
Diagnose en behandeling
Een merrie wordt verdacht van baarmoederontsteking als zij niet drachtig wordt, onregelmatig hengstig is, een slecht sluitende schede of een uitscheiding uit de schede heeft. Uitwendig en inwendig onderzoek, herhaalde rectale onderzoeken en echo’s kunnen de verdenking versterken en/of bevestigen. Denk bijvoorbeeld aan het doen van laboratorium onderzoek en/of een scopie. Iedere ontsteking heeft een passende behandeling, antibiotica is daarbij geen wondermiddel. Als een ontsteking langdurig aanwezig is, kan de baarmoederwand zodanig veranderd zijn dat het voor de merrie niet meer mogelijk is om drachtig te worden of te blijven. Gezien de factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van een baarmoederontsteking, moet er altijd goed nagedacht worden over de in te zetten behandelingen. In veel gevallen moet namelijk ingegrepen worden op meerdere niveaus. Het is bijvoorbeeld niet zinvol een bacterie te bestrijden die gedurende de volgende cyclus de baarmoeder alweer binnen gedrongen is omdat de schede niet goed sluit.
Bron: De Hoefslag
