Gratis podcast Paardenprofessionals powered by Hoefslag | Beeldvorming en klinische relevantie “Je rijdt niet op een foto”

Tekst: Denise Dekens | Foto’s: Sanne Wiering

Gisella: “We zijn niet met z’n tweeën, maar we hebben een gast waarmee we een heel interessant onderwerp gaan bespreken. Dat heeft alles te maken met problemen aan het bewegingsapparaat van een paard. Fenna, jij werkt daarmee op je revalidatiecentrum en ik heb daar ook veel mee te maken als fysiotherapeut. Iedere dag zijn we bezig met dit soort problemen. Soms als er een probleem zich al voordoet, maar ook heel vaak preventief. Daar komt veel bij kijken.”
Fenna: “Ik zie ook dat er de afgelopen jaren veel veranderd is op het gebied van beeldvorming. Er zijn steeds meer mogelijkheden en de klinische relevantie wordt steeds vaker genoemd. Het lijkt me heel interessant om op dat stukje dieper in te gaan. Wat is klinische relevantie? Wat kan er wel of niet met beeldvorming? Wat zijn voor- en nadelen? Hierin dachten we direct aan dierenarts Stefan Cockelaere.”
Stefan: “Bedankt voor de uitnodiging. Ik kom uit West-Vlaanderen, maar woon sinds vijftien jaar in Nederland. Daarvoor heb ik Diergeneeskunde gestudeerd in Gent. Ik heb tien jaar gewerkt op de universiteit in Utrecht en sinds vijf jaar werk ik op het SMDC in Heesch. Daar houd ik me vooral bezig met orthopedie, ook gericht op revalidatie.”
G: “We hebben jou gevraagd om jouw kennis over orthopedie. De beeldvorming lijkt in de afgelopen jaren een vlucht te hebben genomen, in ieder geval de mogelijkheden. Dan rijst de vraag wat klinische relevantie is. Wat betekent het daadwerkelijk voor het paard en wat niet?”
S: “Je hebt heel veel mogelijkheden, maar het is belangrijk om gezond verstand te gebruiken. Wat komt er uit de beeldvorming en wat kunnen we ermee? Dat bepaal je met name door klinisch naar een paard te kijken en op basis daarvan kijk je welke beeldvorming nodig is. Röntgen is standaard, maar als je een echo goed gebruikt dan kun je een heel groot percentage van je diagnoses stellen. Bij ons op de kliniek is een echo de meest waardevolle techniek die gebruikt wordt. Het geeft heel veel informatie. Soms heb je meer nodig, zoals een MRI, CT of scintigrafie, maar het vervangt nooit een goed klinisch onderzoek. Iedere methode brengt ook iets anders in beeld.”

F: “Kun jij uitleggen wat klinische relevantie precies inhoudt?”
S: “Je wilt weten dat wat je ziet via beeldvorming ook de veroorzaker is van het probleem. Of is het een risico voor de toekomst? Bij heel veel zaken weten we dat eigenlijk niet. Als je kritisch nadenkt, valt het vaak tegen wat voor wetenschappelijke achtergrond er daarin is. Natuurlijk spelen gezond verstand, ervaring en expertise een grote rol, maar dan is het nog lastig te zeggen of iets een probleem gaat vormen of niet. Zo zwart-wit is het namelijk niet.”
F: “Dat is lastig. Aan de ene kant is het een voordeel dat er steeds meer mogelijk is, maar dat maakt het ook niet altijd makkelijker. Kun je zeggen dat je door steeds meer beeldvorming ook steeds meer kunt vinden bij een paard? Dat het bijna onmogelijk is om een paard te vinden datniets mankeert?”
S: “Natuurlijk is het zo dat hoe meer je onderzoekt, hoe meer het brengt, maar je moet ook goed bepalen of je ergens iets mee moet doen of dat het een toevalsbevinding is.”

G: “Als je wat je 20 jaar geleden op een röntgenfoto zag vergelijkt met nu, met alle details die je nu ziet, dan kan ik me voorstellen dat je als dierenarts een uitdaging hebt. Kan hij er last van krijgen, moet je ergens rekening mee houden of heeft het niet zo veel te betekenen? Laat het paard ook in beweging iets zien wat te maken kan hebben met wat je op het beeld ziet? Dan heb je het dus over klinische relevantie.”
S: “Dingen waarvan we vroegen dachten dat het een probleem zou worden, daar denken we nu wel anders over. Als iets stabiel is in de beeldvorming ten opzichte van bijvoorbeeld een paar jaar daarvoor, dan durf ik veel makkelijker te zeggen dat iets geen risico vormt. Hoe meer informatie je opbouwt over een paard, hoe meer je iets ervan kunt zeggen.”
F: “Vaak, als een paard iets mankeert, wordt er geadviseerd om röntgenfoto’s te maken en dan liefst ook van rug en hals.”
S: “Ja, maar dat valt tegen in de praktijk.”
F: “Wat is de valkuil van foto’s maken?”
S: “Het is goed dat je de foto’s hebt, maar als er niks zichtbaar op is, dan wil dat nog niet zeggen dat er niets aan de hand is. Zeker bij hals- en rugproblemen. Er kunnen nog zoveel andere dingen meespelen. Dat geldt ook voor ledematen.”
G: “Andersom geldt dat ook: er kunnen allerlei bevindingen gedaan worden op foto’s, waarvan dat paard niet perse last hoeft te krijgen.”

S: “Zelfs bij bevindingen die heel duidelijk op een foto zichtbaar zijn, zijn er paarden die daar perfect mee kunnen functioneren. Wij als dierenarts kunnen dat beredeneren, maar voor een eigenaar is dat vaak lastiger. Zij zien bijvoorbeeld die foto met kissing spines of artrose in de hals en blijven daaraan denken. Wij moeten vooral duidelijk zijn naar de eigenaren en uitleggen wat we zien en vooral wat we ermee kunnen. Het is niet altijd einde verhaal, zeker niet!”
S: “Met goed materiaal kun je best veel in beeld brengen, maar het hele management rond een paard bepaalt voor een groot deel of hij met bepaalde bevindingen kan functioneren. Denk hierbij aan de training, huisvesting maar ook de begeleiding door een professioneel team om het paard heen. Een team dat liefst ook nog eens goed samenwerkt!”

Gisella en Fenna

Gisella Bartels is dierenfysiotherapeut en chiropractor voor (top)sportpaarden. Haar bedrijf Bartels Horse & Health Instituut verzorgt een opleiding tot sportmasseur voor paarden en cursussen over onder andere voeding, anatomie en biomechanica. Haar online cursus FIT TO COMPETE gaat over het gezond houden van sportpaarden. Ze studeerde tevens Bedrijfskunde. Fenna Elzinga is eigenaar van Lelymare Horses. Een multidisciplinair centrum dat zich richt op de revalidatie en preventie van blessures. Ook jonge paarden kunnen opgroeien bij Lelymare en doen dat in kuddes van verschillende leeftijden. Fenna heeft organisatiekunde gestudeerd, is aquatrainer-specialist en sportmasseur voor paarden.