Gynaecologie, het verloop van de cyclus

Bij de merrie is de vruchtbaarheid sterk afhankelijk van het seizoen. Het dekseizoen bij paarden loopt gemiddeld van begin maart tot eind augustus. De cyclus bij het paard is ongeveer 21 dagen en komt in de meeste gevallen pas aan het eind van de winter of het begin van het voorjaar op gang. Voordat een merrie drachtig kan worden moet ze hengstig zijn. In de periode van hengstigheid (5-7 dagen) groeit er één en soms twee eitje(s) (follikels) op de eierstokken (ovaria). 

Aan het eind van de hengstigheid vindt de eisprong (ovulatie) plaats.

Hoe kom je erachter of de merrie hengstig is?

• Schouwen. Hierbij wordt de merrie in de buurt van een hengst gebracht. Ze mogen aan elkaar snuffelen. Wanneer de merrie hengstig is, zal ze interesse tonen voor de hengst, ‘blitst’ ze (knipperen met de vulvalippen), houdt ze de staart opzij, zakt wat door de achterbenen en plast. Naarmate de hengstigheid vordert plast ze grotere hoeveelheden en wordt de urine troebel. Neem ruim de tijd voor het schouwen. Sommige merries tonen pas na enkele minuten hun hengstigheid.
• Opvoelen en scannen De dierenarts doet hierbij rectaal onderzoek (via de anus) en voelt met de hand via de endeldarm naar de baarmoeder, baarmoedermond en eierstokken van de merrie. Hierna worden de baarmoeder en de eierstokken van de merrie gescand met behulp van een echoapparaat.

Natuurlijke dekking of kunstmatige inseminatie?

Op het moment van dekken (periode dicht in de buurt van de eisprong) moet de merrie goed de hengstigheid tonen bij de schouwhengst. Daarnaast bepaalt de dierenarts het juiste tijdstip door de merrie op te voelen en te scannen. In de natuur wordt de merrie gedurende een periode van hengstigheid meerdere malen door de hengst gedekt. Tegenwoordig worden bijna alle paarden met behulp van kunstmatige inseminatie (KI) ‘gedekt’. Hierbij wordt het sperma van een hengst kunstmatig bij de merrie ingebracht.

Is de merrie drachtig?

De meeste zekerheid op dracht verschaft een echo op 14-18 dagen na inseminatie. Is de merrie onverhoopt niet drachtig geworden dan kan ze opnieuw worden geïnsemineerd of gedekt. 

Bron: De Hoefslag in samenwerking met iris van Gulik