Hoe belangrijk is biest voor veulens?
Fokkerij Fokkerij OpvallendMet name hele jonge veulens zijn erg kwetsbaar voor infecties met bacteriën en virussen. Het immuunsysteem van een veulen is na de geboorte namelijk nog niet volledig ontwikkeld. De placenta van de merrie laat (nagenoeg) geen antistoffen door, waardoor veulens met onvoldoende antistoffen geboren worden. Dit in tegenstelling tot de placenta’s van andere zoogdieren. Het veulen krijgt de antistoffen van de merrie alléén binnen met de eerste melk na de geboorte (biest). Het binnenkrijgen van voldoende biest is voor ieder veulen daarom onmisbaar voor het opbouwen van een goede afweer. Krijgt het veulen onvoldoende antistoffen binnen, dan heeft het zeer veel kans om ziek te worden of een dodelijke infectie op te lopen.
De afweer van een veulen
Als het veulen ongeveer 6 maanden oud is, heeft het pas een goed functionerend immuunsysteem, waarbij ze zelf antistoffen aan kunnen maken. Voor die tijd zijn ze voor hun afweer afhankelijk van de antistoffen die ze uit de biest hebben opgenomen.
Opname van antistoffen uit biest, hoe gaat dat in zijn werk?
Via de biest die de merrie direct na de geboorte geeft, krijgt het veulen antistoffen binnen. Deze antistoffen moeten in de dunne darm van het veulen opgenomen worden, waarna deze via de lymfe naar de bloedbaan kunnen worden getransporteerd. Het is belangrijk dat het veulen binnen ongeveer 24 uur na de geboorte minstens 2 liter biest van goede kwaliteit opneemt. Dit is nodig om voldoende antistoffen in het bloed te krijgen. De eerste uren na de geboorte worden de antistoffen het makkelijkst opgenomen door de darmwand. De dunne darm sluit zich na 24 uur namelijk volledig voor grote eiwitten zoals antistoffen, waardoor deze niet meer worden opgenomen.
Hoe kan het dat een veulen onvoldoende antistoffen binnenkrijgt?
De redenen hiervoor kunnen gerelateerd zijn aan het veulen en/of de merrie, maar ook de omstandigheden waarin het veulen ter wereld komt. Zo kan een veulen niet snel genoeg aan drinken toekomen als het bijvoorbeeld ziek is, niet op tijd kan staan, afgeleid wordt door mensen e.d. Oorzaken die bij de merrie liggen zijn bijvoorbeeld het door zwakte niet goed in staat zijn om goede biest te produceren of een spontaan verlies van biest al voor de geboorte. De merrie produceert dan bij de geboorte alleen nog maar gewone melk. Ook kan het zijn dat de merrie het veulen niet laat drinken, omdat ze bijvoorbeeld pijn heeft aan een samentrekkende baarmoeder. Ook kan het zijn dat de merrie helemaal geen biest geeft na de geboorte of bijvoorbeeld overlijdt kort na de geboorte.
Symptomen bij onvoldoende opname van antistoffen
Een veulentje dat onvoldoende antistoffen heeft opgenomen zal vaak snel ziek worden. Dan bijvoorbeeld aan diarree en ontstekingen als navel-, gewrichts-, en/of longontsteking. Maar het kan ook ernstige ontstekingen in meerdere organen krijgen, waardoor het in korte tijd heel slap wordt, koorts krijgt, niet meer drinkt en zal overlijden.
Diagnose & behandeling
Als er twijfel bestaat over of het veulen wel genoeg antistoffen heeft opgenomen, dan kan de dierenarts vanaf 18 uur na de geboorte het bloed testen op de hoeveelheid antistoffen. Heeft het veulen onvoldoende antistoffen binnengekregen? Dan zullen deze extra kunnen worden toegediend. Afhankelijk van de leeftijd van het veulen wordt bepaald op welke manier dit moet gebeuren.
Bron: De Hoefslag
