Masseren deel 1: Waarom masseren?

Spiergroepen

Een paard heeft ongeveer zevenhonderd skeletspieren. Deze zijn onderverdeeld in twee groepen: de langere bewegingsspieren, die dus ook lange vezels hebben, liggen vaak aan de buitenkant van het lichaam en zorgen voor de beweging. De houdingsspieren hebben korte vezels, liggen dieper in het lichaam en hebben meer een functie in de stabiliteit. Alle spieren hebben altijd een bepaalde ‘spierspanning’ ofwel ‘spiertonus’, want anders zou het lichaam niet overeind blijven. De tip van Karin is om bij je eigen paard eens na te gaan hoe hoog die basis ‘spiertonus’ is, zodat je een soort ijkpunt hebt. Op die manier kun je een vergelijking maken als hij ergens stijver is dan normaal.

Stijve spieren

Spieren werken meestal in groepen samen (antagonisten). Je hebt bijvoorbeeld een spier die een gewricht buigt (flexor) en daarnaast een andere spier die dat gewricht weer strekt (extensor). Feit is dat wanneer een bepaalde spier niet meewerkt, hij eigenlijk actief tegenwerkt! Door overbelasting kan spierstijfheid optreden met spierverkorting tot gevolg.  De antagonist moet dan harder werken om de beweging voor elkaar te krijgen. Dat is ook de reden dat een spierblessure nooit op zichzelf staat, maar eigenlijk meteen ook effect heeft op andere spieren in het lichaam die moeten compenseren. Door dat compenseren bestaat weer het gevaar dat die ook overbelast en beschadigd raken! Een ‘kettingreactie’ is het gevolg als de blessure geen rust krijgt of op een andere manier behandeld wordt. Dit is tevens de verklaring voor het fenomeen dat paarden soms aan een dierenarts aangeboden worden met bijvoorbeeld  rugproblemen, terwijl de basis van het probleem heel ergens anders ligt! Het is daarom handig om te weten wat de symptomen van een spierbeschadiging zijn: Vaak wordt stijfheid als eerste opgemerkt (maar dat wordt meestal ook weer niet serieus genoeg genomen om tot actie over te gaan). Merk je dat je paard stijver is dan normaal, pas dan je training aan. Een dagje de spieren weer losmaken, kan voorkomen dat de stijfheid uitmondt in een blessure. Verder zal een massage je paard ook deugd kunnen doen. Blijft de stijfheid aanhouden, dan is er meer aan de hand. Daarnaast zijn zwelling, warmte en pijn een teken dat er spierbeschadiging is opgetreden.”

Oorzaken van stijfheid

De oorzaken hiervan kunnen heel divers zijn. Een zogenoemd trauma door bijvoorbeeld een trap van een ander paard, (over)training, verrekking, uitputting (te weinig voedingsstoffen voor spierarbeid) om er een paar te noemen. Ook verkeerd harnachement kan voor spierproblemen zorgen. Een niet goed passend hoofdstel geeft vaak overgevoeligheid net achter de oren. Negen van de tien rugproblemen komen voort uit problemen met het zadel. Daarnaast zorgt een ruiter die niet in balans zit ervoor dat het paard zich steeds moet inspannen om dit te corrigeren. Dit kost constant kracht en kan ook tot blessures leiden. Spierproblemen sluipen er als het ware in. Zoals gezegd wordt door compensatie het probleem steeds groter en moet het hele paardenlichaam behandeld worden. Spierproblemen zijn meestal NIET rijtechnisch op te lossen en worden onder het zadel eigenlijk alleen maar erger, is de ervaring in de praktijk van Karin Groot Jebbink. Masseren kan kleine spierproblemen vroegtijdig verhinderen om erger te worden. Daarnaast zal een dierfysiotherapeut in samenwerking met een behandelingsplan van een dierenarts de grotere spierproblemen aan kunnen pakken. Waar masseren dus een grote rol in kan spelen, is het voorkomen van spierproblemen.

Waarom masseren?

De essentie van masseren zit in het vergroten van de doorbloeding van de spieren. Hierdoor kunnen er voldoende zuurstof en voedingstoffen naar de spier toe worden gebracht. Tevens zullen afvalstoffen de spier beter kunnen verlaten. Ook €˜knopen’ kunnen worden losgemaakt met een massage en stijfheid kan verminderd worden. Daarnaast zorgt het voor een ontspannen gevoel van lichaam en geest bij het paard. Vooral paarden die moeite hebben om onder het zadel te ontspannen en gestrest van aard zijn, kunnen toch ontspannen raken door de massage. Wanneer ze die prettige ervaring rijker zijn, kan dit ook tot gevolg hebben dat ze zich onder het zadel beter ontspannen en zich minder nerveus gedragen.

Band met je paard

Een paard masseren kan ook als doel hebben: een betere band met het paard te krijgen en natuurlijk leer je je paard en zijn lichaam hierdoor heel goed kennen. Je kunt een massage ook toepassen als aanvulling (geen vervanging!) van een warming-up en cooling-down. Het stretchen van spieren mag echter nooit gebeuren als deze nog koud zijn; dan kunnen er juist beschadigingen (scheurtjes) aan de spieren ontstaan. Ook bij een periode van rust (bijvoorbeeld blessure, dracht) kan een massage gebruikt worden als work-out en blijven de spieren in conditie. De spiertonus kan door massage behouden blijven en voorkomt bijvoorbeeld dat de rug gaat uitzakken en de spieropbouw kan ondersteund worden door een massage. Tekst : Natasha Bruinsma/Hoefslag