De wervelkolom: buigen of barsten?

5 maart 2015, 00:00 Algemeen Advertisement Sinds een jaar heeft Stal €˜Ynbûge' een fantastisch gefokte zevenjarige BWP-merrie in bezit. Het paard is bij de aanschaf enkel klinisch gekeurd. De dierenarts, die het paard voor de aankoop heeft gekeurd, vond de bijbehorende röntgenfoto's niet te oud en van voldoende kwaliteit. Maar toch is er iets mis. De merrie heeft moeite met rechts inbuigen. Het paard is tussen haar vierde en zevende levensjaar bij verschillende stallen geweest en heeft zich als veelbelovend sportpaard gepresenteerd. Het paard is inmiddels M springen en springt op een goede manier. Daarnaast rijdt een amazone het paard momenteel op Z-niveau in de dressuur. In de tijd dat het paard nu bij de stal staat, is het paard beter in conditie gekomen. Het haar glanst meer dan voorheen, de bespiering is toegenomen, onbelast beweegt het paard soepel. Kortom, veel punten die volgens de eigenaar in een korte tijd veel verbeterd zijn. Toch vinden zowel de springruiter als de amazone die het paard rijden, dat het paard moeite heeft met rechts in te buigen. Het lijkt meer €˜van achteruit' te komen volgens hen. Aan de longe zie je het bijna niet. Onder het zadel merken zij het des te meer.

Rijzende vragen

Evengoed kan het zo zijn dat de benen inmiddels niet zo goed meer zijn als op de foto's van destijds (twee jaar geleden gemaakt). Misschien is het paard tijdens de verkoop ergens maximaal uitgeprobeerd en is er slijtage aan gewrichten of banden of pezen opgetreden. Bij ons als dierenkliniek rijzen er meteen enkele vragen. Waarom is het paard destijds niet opnieuw rondom op de foto's gekomen? Is het geen duur paard? Is het paard verzekerd? En indien ja, zoekt men dan een argument om het paard terug te laten nemen door de verzekeraar omdat het paard tegenvalt? De goedgefokte merrie kan ook nog wel een paar veulens gebracht hebben in de tussentijd. Rond de bevalling van de veulens kan er ook iets gebeurd zijn, waardoor het paard minder goed beweegt. Waarom was de merrie niet goed in conditie toen het paard werd aangeschaft? Stond de merrie niet in de sport op moment van aankoop? Is het een probleem van het paard of is het een probleem van de ruiter?

Zadel & bit

Rijtechnisch dient de techniek op waarde geschat en beoordeeld te worden. Hebben we te maken met ruiters die het paard niet goed begrenzen? Loopt het paard over de linkerschouder weg? Geeft men wel goed been? De juiste spanning aan het bit? Wat voor soort bit? Beschadigingen in de mond geven pijn en kunnen een aanwijzing geven dat er zich een probleem bij het €˜sturen' voordoet. Oftewel, wordt het paard in de mond getracht te corrigeren, terwijl er een ander onderliggend probleem aan ten grondslag ligt? Een mondinspectie geeft altijd een goede indruk of mogelijk een gebitsafwijking de oorzaak van het probleem verklaart. Een verkeerd liggend zadel met verkeerde drukverdeling en of verkeerde stand van de boom geven rugpijn en eveneens rijtechnische problemen. Aansingelen en in het zadel gaan zitten, geeft vaak extra informatie. De oren en de staart van het paard verraden veel.

Atletisch onderzoek

We gaan het paard bekijken. Bouw, bespiering en haarkleed. Hoe is het paard bekapt en beslagen? Van de benen proberen we een indruk te krijgen ten aanzien van de pezen en gewrichten door op te letten of bepaalde delen gezwollen zijn. Na het kijken, gaan we voelen. Het geeft ons heel veel informatie. Warm, koud, zwellingen, beschadigingen, verdikkingen kunnen we op deze manier vaststellen. Een belangrijk onderdeel mijns inziens is het passief manueel bewegen van hoofd, nekwervels, rugwervels, lendenpartij, heiligbeen en het bekken. We voelen naar beperkingen en tussen het verschil links en rechts. Daarna gaan we het paard onbelast laten bewegen. In stap, rechtuit en op de slangevolte. In draf, rechtuit op het rechte pad. Daarna volgen stap en draf op de harde volte, linksom en rechtsom aan de longe. Op de zachte volte herhalen we het draven, gevolgd door een galop. Ook hier weer linksom en rechtsom. De buigproeven geven een indicatie over de gevoeligheid van betrokken gewrichten, banden, kapsels en pezen. De samenvatting van bovenstaand onderzoek van onze BWP-merrie is als volgt: alles is goed, maar er zijn een paar kleine bemerkingen. Het paard geeft een beperking aan bij het passief manueel laten inbuigen naar rechts in de wervelkolom. Het paard draaft linksom op de zachte volte heel licht naar binnen, beter is te zeggen het paard loopt iets van rechtsachter af. Rechtsom op de zachte volte buigt het paard beduidend minder in. Nu gaan we het paard onder het zadel bekijken, want de klacht van de ruiters zou dan het best waarneembaar zijn. We zien dat het paard even een paar stappen verkort weg stapt, als de ruiter in het zadel gaat zitten. Na drie stappen voorwaarts gaan de oortjes bij het paard weer naar voren. Verder is het verhaal hetzelfde als bij het monsteren aan de longe. Bij het belaste onderzoek komt er één opmerkelijk verschil naar voren: het paard laat het inbuigen rechts nog veel minder toe in de rechtergalop dan in de onbelaste versie! In beide onderzoeken is echter géén sprake van een kreupelheid van het rechterachterbeen.

Uitslag

Het onderzoek dat bij dit paard van groot belang blijkt te zijn, is het onderzoek van de wervelkolom. De röntgenfoto's en echografiebeelden van de wervelkolom geven de verklaring voor alle problemen bij dit paard. Ze laten een botoplossing zien ter hoogte van de tussenwervelschijf tussen twee rugwervels. Buiging geeft in dit geval compressie van het gebied met botirritatie. Pijn is het gevolg en het niet-inbuigen is het resultaat in het rijden. Een dergelijk letsel kan ontstaan zijn doordat het paard als jong paard in de koppel misschien ooit wel eens over de kop is gegaan. Ook een botwoekering op een onnatuurlijk e plaats kan een oorzaak zijn. Helaas kunnen we de oorzaak van een dergelijke botirritatie, met als gevolg verminderd inbuigen, niet achterhalen. Met behulp van passende medicatie en passend revalidatieschema kunnen we zo'n paard weer op niveau krijgen. Voorwaarden zijn wel dat enerzijds de medicatie aanslaat en dat anderzijds het paard zich goed laat revalideren. Door ruiters die dit moeten kunnen qua tijd én kunde. |   Tekst: Aart Schutrups / foto: Remco Veurink