Diastasen bij paarden

1 november 2022, 19:00 Verzorging Opvallend

Een diastase is een ruimte tussen de kiezen en/of tanden van het paard waar voer in kan ophopen, met alle gevolgen van dien. Het is één van de meest onbekende aandoeningen aan het gebit van het paard en daarnaast ook één van de meest pijnlijke. Diastasen, vooral degene in de onderkaak, worden regelmatig over het hoofd gezien, zelfs tijdens een reguliere gebitscontrole. Paarden tonen pijnlijke aandoeningen aan het gebit heel slecht en laten pas problemen zien als de aandoening al in een ver gevorderd stadium is. Het is daarom goed om aandacht te besteden aan deze pijnlijke aandoening.

Wat gebeurt er precies bij een diastase?

Gebitselementen (tanden en kiezen) sluiten in een normaal paardengebit mooi op elkaar aan, er zit geen ruimte tussen. Een diastase is een nauwe ruimte tussen 2 opeenvolgende tanden of kiezen. Hierdoor kan er bij elke kauw-/maalbeweging voer in deze ruimte gedrukt worden en vast komen te zitten. Voer dat vast komt te zitten kan daar gaan rotten. Door het rottingsproces verandert de zuurgraad en komen bacteriën vrij die een ontsteking van het tandvlees kunnen veroorzaken. Als het tandvlees ontsteekt zal het zich langzaam gaan terugtrekken. Een langdurige en in ernst toenemende ontsteking wordt ook wel periodontal disease genoemd. Dit kan uiteindelijk zelfs resulteren in het loslaten van de tand of kies, doordat de bandjes die de kies met het kaakbot verbinden, maar ook het kaakbot en de kies zelf worden aangetast.

Diastasen kunnen ontstaan door:

Hoogteverschil tussen de kiezen, zoals haken en doorgegroeide kiezen
Een storing tijdens het wisselen en doorkomen van permanente kiezen
Ouderdom (kiezen worden smaller, terwijl de kaak qua grootte gelijk blijft)
Als het paard geboren wordt met te veel ruimte tussen de kiezen (zeldzaam)

Welke vorm kan een diastase hebben?

Als de ruimte tussen de kiezen over de gehele hoogte van de kies even breed is, spreken we van een open diastase. De ontsteking valt hier vaak mee, omdat het voer vaak eenvoudig weer uit de ruimte kan. Als de ruimte bij het kauwvlak smaller is dan de opening bij de kieswortel spreken we van een gesloten (of klepvormige) diastase. Dit zorgt voor grotere problemen, omdat het voer hierin vast gaat zitten en kan gaan rotten.

Symptomen

De kans is groot dat je paard enige symptomen zal laten zien, omdat diastasen heel pijnlijk kunnen zijn. Denk aan:

Afwijkende manier van eten (bijvoorbeeld aan één kant kauwen)
Begint wel aan ruwvoer, maar stopt na enkele kauwslagen
Soms hoofdschudden of met de tong spelen
Proppen van het voer maken
‘Hamsterwang’ door ophopen van voer rond het ontstekingsproces
Uit de mond stinken
Minder goed verteerde mest, omdat het voer minder goed gekauwd wordt

Diagnose en behandeling

Om goed inzicht te krijgen in het gebit van je paard is een grondige gebitsinspectie door een gespecialiseerde paardentandarts of -gebitsverzorger erg belangrijk. Deze kan het gebit uitgebreid in kaart brengen met behulp van o.a. een mondsperder, spiegel en hoofdlamp. Kiezen kunnen eventueel bekeken worden met een camera (scoop) en/of er kunnen röntgenfoto’s worden gemaakt. Behandeling van diastasen is meestal niet eenvoudig, vindt altijd onder sedatie plaats en wordt bij voorkeur door iemand uitgevoerd die hierin (veel) ervaring heeft. De manier van behandelen zal per paard verschillen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan schoonmaken, corrigeren, opvullen, openboren, trekken en/of aanpassen van voeding. Meer weten over de behandeling en preventie van diastasen?

Bron: De Hoefslag