Podcast Paardenprofessionals powered by Hoefslag: ”Invloed van huisvesting op het paard”

Tekst: Denise Dekens | Foto’s: Sanne Wiering/ Vivianne van Leeuwen

Fenna: “Huisvesting klinkt als een simpel onderwerp. Daar hebben we het in een eerdere podcast ook al eens over gehad, maar we wilden daar graag eens over door praten.”
Gisella: “Het is een belangrijk onderwerp en bepaalt voor een groot deel hoe een paard zich voelt. Het beïnvloedt zijn gezondheid en wellicht ook zijn prestaties. Ik merk dat het in de paardenwereld vaak zwart/wit wordt belicht, terwijl er veel verschillende mogelijkheden zijn. Alles heeft zijn voor- en nadelen, maar het is belangrijk om te kijken hoe we het zo goed mogelijk kunnen doen voor het paard.”
F: “Het is interessant om te kijken wat die voor- en nadelen zijn en hoe je met kleine stapjes toch de huisvesting fijner kunt maken voor het paard, waarbij je het natuurlijke gedrag in oog houdt. Ik zit in de welzijnscommissie van Sectorraad Paarden en daar bespreken we ook de huisvesting. Daar ontmoette ik Vivianne van Leeuwen. Zij is vandaag onze gast om verder te praten over dit onderwerp. Welkom!”

Vivianne: “Ik voel me vereerd. Ik ben paardendierenarts en paardentandarts met een missie op het gebied van paardenwelzijn. Ik ben verbonden aan verschillende organisaties en commissies, om mensen uiteindelijk van bovenaf te kunnen informeren en handige tips te geven.”
F: “Dat is een mooie combinatie; welzijn verbeteren in het veld en op bestuurlijk niveau.”
V: “Ik wilde altijd boer worden, maar daar was de mogelijkheid niet voor. Uiteindelijk wilde ik, als tweede keus, dierenarts voor landbouwhuisdieren worden. In de paardenhouderij werd destijds weinig aandacht besteed aan hoe je een paard moest houden. Hoe paarden gehouden werden stond ver weg van wat ik dacht dat goed was. In de veehouderij werd het systeem veel meer aangepast aan het dier. In de opleiding van de landbouwhuisdieren was huisvesting een groot deel van de opleiding, net als voeding. Bij de paarden ging het meer over het individuele dier en hoe je hem beter maakt als hij ziek is. In de praktijk waar ik terecht kwam hadden sommige boeren ook een pony. Die pony’s ging ik ook behandelen, maar ik miste een stuk kennis op dat vlak. Met nascholing ben ik erkend paardendierenarts geworden en werk ik nu 13 jaar in die hoedanigheid. Mijn manier van denken over hoe je om gaat met een koppel gehouden landbouwdieren heb ik geëxtrapoleerd naar de paarden. Wat moet er gebeuren om een paard gezond te houden? Natuurlijk ben ik er ook als hij wel ziek is.”
G: “Paardeneigenaren willen niet dat hun paard ziek wordt en dus denk ik dat het goed is dat je je realiseert dat je met kleine aanpassingen een groot verschil kunt maken in zijn gezondheid en welbevinden. Hoeveel werkt een gemiddeld paard? Misschien vijf/zes uur in de week. De rest van de tijd staat hij waar wij hem houden. Dat is zijn leef omgeving. Dat bepaalt voor een groot gedeelte zijn gezondheid en welzijn, dus dat mag ook veel aandacht krijgen. Wat kunnen we nóg beter doen?”

V: “Bewustwording is belangrijk. De keuzes die jij elke dag maakt voor je paard, wat doen deze voor hem? Stel je buurpaard doet lelijk tegen jouw paard en je timmert alles dicht. Dan ontneem je wel een basisbehoefte; contact. Je kunt bijvoorbeeld ook de helft doen, zodat hij wel rustig kan eten, maar ook nog contact kan hebben als hij dat wil.”
F: “Paarden hebben eigenlijk drie basisbehoeftes.”
V: Klopt. Sociaal contact, vrije beweging en veel en vaak ruwvoer.”
G: “Dat klinkt logisch, maar ik hoor nog steeds van stallen waar maar één keer per dag ruwvoer gegeven wordt.”
V: “Een paard heeft één maag en wij ook, maar wij niet 16 uur per dag. Een paard wel. Mensen hebben de neiging om zichzelf te vergelijken met een paard.”
F: “Vermenselijking van een paard is een groot probleem.”
V: “Een paard heeft een enorme dikke darm waar het verteringswerk plaats vindt. Bij ons stelt de dikke darm weinig voor. Je kunt dat niet vergelijken. Paarden hebben echt andere behoeftes. Als je naar die drie basisbehoeftes kijkt, zie je dat er nog veel ruimte voor verbetering is in de paardenhouderij.”

F: “Er zijn meer manieren om aan die behoeftes te voldoen.”
V: “Precies! Er zijn ook nog eens verschillende soorten paarden, met verschillende behoeftes. Denk aan een jong paard, een bejaard paard, een te dik paard, een te dun paard, een sportpaard noem maar op.”
F: “Het is maatwerk.”
V: “Wat zijn taak ook is, de intrinsieke basisbehoeftes blijven hetzelfde. In hoeverre kunnen ze omgaan met een beperking die wij ze opleggen? Dat verandert wel. Beperking in beweging heeft bij een veulen een andere weerslag dan bij een ouder paard. We moeten paarden huisvesten binnen de mogelijkheden die we hebben in Nederland. Hiermee zul je hem altijd iets beperken. Het is de kunst om dat zo min mogelijk te doen en je er in ieder geval bewust van te zijn. Als een paard bijvoorbeeld nu op stal moet staan, omdat het niet anders kan. Zorg dan dat hij later weer in de paddock gaat. Er moet een soort compensatie zijn. Eigenlijk is op iedere stal maatwerk mogelijk en lukt het heus om een paard op een voor hem zo prettige manier te houden.”
G: “Ik verbaas me er over hoeveel er geïnvesteerd wordt in spullen, maar dat erop huisvesting bespaard wordt.”
V: “Wat is de gezondheid van je paard je waard? Geef je geld wijs uit.”

Gisella en Fenna

Gisella Bartels is dierenfysiotherapeut en chiropractor voor (top)sportpaarden. Haar bedrijf Bartels Horse & Health Instituut verzorgt een opleiding tot sportmasseur voor paarden en cursussen over onder andere voeding, anatomie en biomechanica. Haar online cursus FIT TO COMPETE gaat over het gezond houden van sportpaarden. Ze studeerde tevens Bedrijfskunde. Fenna Elzinga is eigenaar van Lelymare Horses. Een multidisciplinair centrum dat zich richt op de revalidatie en preventie van blessures. Ook jonge paarden kunnen opgroeien bij Lelymare en doen dat in kuddes van verschillende leeftijden. Fenna heeft organisatiekunde gestudeerd, is aquatrainer-specialist en sportmasseur voor paarden.

Beluister hier de hele podcast.