SPONSORED CONTENT – De term paardenkracht of de afkorting daarvan, pk, kom je nog regelmatig tegen. Fabrikanten van automotoren en scheepsmotoren prijzen hun verkoopwaar ermee aan. Het aantal pk’s duidt het motorvermogen aan. De paardenkracht is helaas geen metrische waarde en werd daarom vervangen door de waarde Watt (W). De naam van deze waarde komt van James Watt, een Schotse uitvinder. Hij definieerde rond 1770 de paardenkracht.
De arbeid van paarden afzetten tegen die van machines
Voor het industriële tijdperk verrichtten paarden een groot deel van het zware werk, zowel in de landbouw als het transport. Paarden trokken ploegen, trams en koetsen voort. Dit was zo totdat de stoommachine in opkomst raakte. Deze machine was namelijk bedoeld om de arbeid van trekpaarden te vervangen. Maar de noviteit was eerst moeilijk aan de man te brengen. Mensen begrepen de mogelijkheden nog niet. Met de uitvinding van de stoommachine ontstond daarom de behoefte naar een aanduiding voor het vermogen daarvan. Hierdoor kwam James Watt op het idee om het vermogen van stoommachines uit te drukken in paardenkracht. Dit maakte het gemakkelijker om de mogelijkheden van de machines te vergelijken met paarden. Een stoommachine van 8 pk kon bijvoorbeeld evenveel als 8 paarden. Potentiële klanten werden zo overtuigd van de waarde en kracht van de stoommachine. De uitvinding van de paardenkracht was in feite slimme marketing.
Vermogen: van paardenkracht naar Watt
Later werd ook het vermogen van andere soorten machines, zoals dieselmotoren, uitgedrukt in de eenheid paardenkracht. De definitie van de paardenkracht verschilde echter per land en dat zorgde voor verwarring. Tegenwoordig gebruiken de meeste landen daarom de Watt als eenheid voor vermogen. Het gebruik van de term paardenkracht of pk is binnen de EU zelfs alleen ter ondersteuning van de term Watt (symbool: W) toegestaan. Bij apparaten en machines met grotere vermogens zie je ook wel de aanduidingen kilowatt (kW) en megawatt (MW, een miljoen Watt). Heb je een bootje met een kleine buitenboordmotor? Dan zal deze veelal een vermogen hebben van 5 tot 10 pk. Speedboten zijn voorzien van een krachtiger exemplaar, van 40 pk tot wel 400 pk. Een dieselmotor met een vermogen van 221kW staat bijvoorbeeld gelijk aan 300 pk. Voor een automotor is dat behoorlijk wat. Bij een gemiddelde auto voldoet een motorvermogen van zo’n 90 pk uitstekend.
Energie en vermogen
Wat betekent de term vermogen en wat is de relatie met energie? Vermogen staat voor de opgewekte of verbruikte hoeveelheid energie (of arbeid) per tijdseenheid. De energie kan bijvoorbeeld bestaan uit elektrische stroom. Voor het weergeven van een bepaalde hoeveelheid elektrische energie gebruikt men vaak de eenheid kilowattuur (kWh). Zo verbruikt een elektrisch apparaat met een vermogen van 10 Watt in 24 uur 0,24 kWh. Wist je dat energiecentrales enorme vermogens leveren om onze economie draaiende te houden? Een grote elektriciteitscentrale kan bijvoorbeeld wel 1200 MW leveren. In Nederland verbruiken we ieder jaar zo’n 120 miljard kWh aan elektriciteit. Hiervoor heb je dus een flinke productiecapaciteit nodig.
