"De Kameleon
onder de ziekten"

28 november 2022, 19:18 Advertisement

Mensen worden gewaarschuwd voor het gevaar van een tekenbeet van een besmette teek. Bij mensen zie je dan een rode, cirkelvormige vlek die zich uit gaat breiden. Hoe voorkom je dat paarden die door gras en bos scharrelen of gereden worden, een tekenbeet oplopen? Door de paardenvacht zie je zo’n beestje niet eens meteen. Eric vertelt: “Voor mij staat het vast dat de ziekte van Lyme bij paarden veel meer voorkomt dan we denken. We weten uit onderzoek dat één op de vijf teken drager is van de ziekte van Lyme. Ook in Nederland. En op het moment dat je paard daadwerkelijk besmet is met Lyme, raakt hij deze ziekte nooit meer kwijt.”

Wat is Lyme?

Dat klinkt meteen wel heel serieus! De ziekte van Lyme is een infectie met de spirocheet-bacterie Borrelia. Een spirocheet-bacterie is een bacterie die eruitziet als kurketrekker en zich helemaal kan ingraven in een weefsel. Niet alleen teken, maar o.a. ook muggen, vlooien en luizen kunnen deze bacterie overdragen. Vaak zit de ziekte in muizen, waar teken en muggen zich mee voeden en vervolgens de ziekte door een beet overdragen op mens of dier. Uit onderzoek blijkt dat Borrelia uiterst slim is in het ontwijken van het immuunsysteem. De bacterie gebruikt de teek om te voorkomen dat hij wordt gedood. Hij nestelt zich eerst in het darmsysteem van de teek en weet precies wanneer de teek bloed gaat zuigen. Dan gaat hij snel naar de speekselklieren en komt zo in de volgende ‘gastheer’ terecht. Niet zo vreemd dat Eric meteen al zei dat de besmetting meer voorkomt dan we denken. Hij licht toe: “De door een beet overgedragen Borrellia-bacterie heeft allerlei slimme trucjes in huis om het immuunsysteem te misleiden. Bovendien kan Borrelia zich heel goed vermommen en verschuilen. Daarom noem ik Lyme ook wel een auto-immuunziekte. De weerstand wordt aangetast.”

Verschijnselen

Je hebt acute Lyme en chronische Lyme. Acute Lyme kan zich zowel bij mensen als bij paarden met veel niet-specifieke symptomen voordoen. De volgende breed uiteenlopende verschijnselen kunnen gezien worden: wisselende kreupelheden, stijve en dikke gewrichten, koorts, gevoelige spieren, chronisch gewichtsverlies, sloomheid, gedragsveranderingen, neurologische verschijnselen met bijvoorbeeld trekken van een been. De klachten kunnen heel divers zijn. En lang niet altijd zijn deze klachten meteen een aanwijzing voor het alleen diagnosticeren met Lyme. Ook chronische Lyme wordt vaak niet meteen herkend als Lyme omdat het zoveel verschijningsvormen kan hebben. “Lyme kan het zenuwstelsel aantasten”, zegt Laarakker, “heel erg typerend is vaak een zwakke achterhand. Met een zwakke staarttonus, een zwakke staartdracht. Typerend is een opgetrokken buik. Een sterk vermagerend dier. Bij mensen zien we wel vijftig symptomen. Vaak sturen we het bloed van een mens op naar Duitsland omdat ze daar diepergaand bloedonderzoek op meerdere manieren doen, dan wij hier in Nederland.” Na acute Lyme wordt de ziekte na zo’n zes maanden chronisch. Chronische klachten zijn nog steeds vermoeidheid, zichtbare en wisselende pijn in spieren, pezen en gewrichten zonder objectieve lokale ontstekingsverschijnselen. Dit wordt soms veroorzaakt door stress bij verplaatsing van stal of een andere nieuwe omstandigheid. Alle klachten zijn niet per se bewijs voor infectie met Lyme.

Diagnose

Maar wat dan wel? Hoe stelt Eric de diagnose? Hij heeft meteen een heel mooi voorbeeld dat aangeeft dat een diagnose snel, later of helemaal niet met zekerheid kan worden vastgesteld. Hij zegt: “Privé heb ik het nodige meegemaakt. Er kan met gezondheid meer gebeuren dan je denkt. Mijn eigen jongste zoon werd vrij plotseling ernstig ziek. Hoge koorts. Uiteindelijk bleek dat zijn moeder drager van een ziekte was waar hij dus vele jaren na de geboorte pas last van kreeg. Dat kan, overgedragen door zijn moeder. Zijn moeder wist niet dat ze drager was. Zo kunnen veulens ook Lyme overgedragen hebben gekregen van de moeder, terwijl ze er pas vele jaren later last van krijgen.”
Met behulp van een bloedonderzoek kunnen de afweerstoffen van het paard tegen Borrelia (Lyme) soms worden gemeten. Vaak kan de ziekte pas na drie tot acht weken in het bloed worden aangetoond en in sommige gevallen zelfs helemaal niet, want er worden lang niet altijd antilichamen aangemaakt. Acute Lyme kan alleen dankzij bloedonderzoek met zekerheid worden aangetoond wanneer bij de eerste bloedafname geen antilichamen werden gevonden en bij de tweede bloedafname wél. Voor mensen worden er testen ontwikkeld waarbij de aanwezigheid van Borrelia kan worden aangetoond met een biopt van de huid op de plaats van de tekenbeet. De gevoeligheid van deze test is nog niet vastgesteld voor het paard. Erik: “De diagnose is pas 100% zeker wanneer bekend is dat het paard besmet is geweest met teken, het paard meerdere verschijnselen laat zien, de test positief is, andere aandoeningen worden uitgesloten en het paard goed reageert op de behandeling. Let wel: als de bloedtest negatief is, wil dat nog niet voor 100% zeggen dat er géén sprake is van een Lyme-besmetting. De ziekte van Lyme is de kameleon onder de ziekten. Hij is ‘verpakt’, wel of niet aantoonbaar en doet zich in verschillende gedaantes en met verschillende symptomen voor."

Behandeling

Je stelt een auto-immuunziekte als Lyme dus vast door alle andere mogelijkheden uit te sluiten. En ook dan, weet je het vaak niet zeker. “Het enige dat je op een gegeven moment weet, is of de behandeling werkt”, zegt Eric. Hij heeft een absurde maar simpele vergelijking: “Ga maar eens in een donkere kamer zitten met een Kalashnikov. Je kunt in het wilde weg schieten op hoop van zegen, maar wat je dan zeker weet, is dat je een hoop kapot maakt zonder de echte vijand te treffen. Dat is de reden waarom ik Lyme een auto- immuunziekte noem. Tot nu toe is er geen medicijn dat alleen effectief de Lyme aanpakt, zonder het verdere systeem te verzwakken of beschadigen. Of zonder negatieve bijwerkingen. Daarom moeten we altijd alle symptomen in hun samenhang interpreteren en behandelen. Goed luisteren naar de eigenaar en het paard altijd als geheel zien”. Waar bestaat die behandeling dan uit? Eric: “Ik ben niet tegen antibiotica, bij acute Lyme bestaat de behandeling eerst uit een kuur met breedspectrum antibiotica, zoals doxycycline. Die duurt minstens vier weken. Het nadeel is dat het darm-microbioom ook bestaat uit de nodige goede en noodzakelijke bacteriën. Die krijgen ook een klap. Door zo groots te werk te gaan, dood je dus ook gewenste bacteriën. Juist daardoor kan de behandeling weer nieuwe ziektesymptomen veroorzaken. En erger nog, zo’n aspecifieke antibioticakuur kan leiden tot het ontwikkelen van antibiotica-resistentie. En resistentie is wel het laatste wat je wilt. De enige behandelmethode van nu bestaat uit een samengaan van verschillende behandelmethodes. Dat is antibiotica in een acute fase, met daarna het versterken van het immuunsysteem en het onderhouden van de conditie met de juiste kuurtjes, met natuurlijke medicijnen. Met de juiste aanpak is enorm veel winst te behalen.”

Microbioom

Met de Lecher-antenne stelt Laarakker via elektromagnetische golven de vitaliteit van weefsels en onderliggende organen vast. Op die manier weet hij welk middel hij in welke hoeveelheid moet voorschrijven. “In de darmen huizen biljoenen bacteriën. Samen met virussen, gisten en schimmels vormen ze het microbioom. Al die bacteriën doen enorm goed werk en hebben grote impact op hoe mens of dier zich voelt. We zien momenteel een dramatische achteruitgang van het microbioom van paarden. Ik heb nog nooit zoveel darmklachten en koliekerigheid gezien als dit jaar. Hoe dat komt? Lyme? Droogte? Een uitgeputte bodem waar het gras op groeit? Vervuild water? Ik heb geen idee wat de oorzaak is, maar ik constateer het wel. Ik kan hier nog boeken over schrijven. Het probleem wordt zwaar onderschat en het is een groot zorgpunt.” Lyme komt bij alle paardenrassen en typen voor, zelfs bij topsportpaarden. En dat terwijl stress tijdens reizen, een andere box, een nieuwe buurman of wedstrijdspanning de sluimerende effecten van Lyme juist weer kan triggeren.

Nieuw onderzoek

“De ziekte van Lyme betekent levenslange behandeling van het paard. Wij schrikken hier helemaal niet van deze ziekte. We hebben er inmiddels zoveel paarden mee gezien, dat het wel lijkt of er ‘Lyme’ op het voorhoofd staat geschreven. Toegegeven, we hebben waarschijnlijk ook veel patiënten met deze ziekte omdat veel paardeneigenaren pas op het laatst bij ons komen, als ze het echt niet meer weten.”
Eric doet onderzoek en ontwikkelt natuurlijke medicijnen met NML Health. Een Amerikaans onderzoeksteam uit Boston heeft vorig jaar de chemische stof hygromycine A getest in muizen met de ziekte van Lyme. Het middel bleek de bacteriën die de ziekte veroorzaken te doden, zonder schadelijke bijeffecten voor de muizen zelf.
Eric: “Dit is erg hoopvol nieuws. Hierdoor kunnen ziektes zoals Lyme en verwante ziektes met spirocheten die zich ingraven in het weefsel, misschien in zijn geheel worden uitgeroeid. De eerste veldonderzoeken zijn afgelopen zomer begonnen. Veldonderzoeken zullen nog lange tijd nodig zijn, maar er is een begin.”
Het zou fijn zijn, als er een chemisch middel op de markt komt dat dodelijk is voor de zich ingravende bacteriën die de ziekte van Lyme veroorzaken, maar onschadelijk is voor andere, goede, bacteriën en voor dier en mens zelf!