Onderzoek naar evolutie van de paardenrug

15 januari 2006, 00:00 Algemeen Advertisement Het atletisch vermogen van rennende paarden bleek niet bepaald aanwezig bij de voorouders. Dit blijkt uit een nieuwe studie naar de evolutie van de paardenrug.

Veerkrachtige machine

Het huidige moderne paard is geëvolueerd tot een veerkrachtige €˜machine' die topsnelheden kan bereiken terwijl zij hun rug €˜stijf houden'. Vijftig miljoen jaar geleden waren de oudste paardachtigen echter niet groter dan een huiskat. De  looptechniek leek totaal niet op die van het hedendaagse paard. Volgens onderzoek aan de Universiteit van Harvard is het huidige gangenwerk te wijten aan een manier om zoveel mogelijk energie te besparen. Terwijl de paarden in de evolutieperiode in stokmaat toenamen.

Studie hoeven

€˜Meer dan een eeuw geleden bestudeerden wetenschappers de hoeven van het paard om zo meer te begrijpen over het ontwikkelingsniveau tijdens het rennen. Er is echter weinig bekend over de evolutie van de rug tijdens deze transformatie,' aldus een woordvoerder. €˜Vierbenige zoogdieren bewegen hun onderrug tijdens het rennen om de snelheid toe te laten nemen en tegelijkertijd de ademhaling te reguleren. Bij paarden ligt dit echter anders omdat zij de bewegingen van hun lendenwervel tot een enkel gewricht bij hun romp beperken.'

Veranderingen in anatomie

Tijdens de studie werd de anatomie en mobiliteit van het gedomesticeerde paard bekeken. De vorm van de rugwervels laat zien hoeveel beweging in ieder gewricht mogelijk is. Gewapend met deze informatie vergeleken de onderzoekers de rugwervels bij zestien fossiele paardensoorten. Hierbij ontdekten zij dat kleinere paardachtigen, zoals Hyracotherium, over een compleet andere anatomie van de rugwervels beschikte. Dit suggereert dat vroeger meer beweging in de midden- en lagere rugdelen mogelijk was. De anatomie van de wervels had uiteraard ook te maken met de lichaamsgrootte. Hierbij ontwikkelden de paardensoorten met grotere stokmaat minder beweging vanuit de rug.

Stabiliteit van de rug

De onderzoekers zijn dan ook van mening dat de stabiliteit van de rug een gevolg is van de mechanische uitdaging bij het huidige grote moderne paard. €˜De benodigde energie voor het behalen van topsnelheid door zo'n groot dier is vaak extreem. Daarom lijkt het nodig dat de beweging in de rug geminimaliseerd word. De bevindingen in onze studie zijn belangrijk omdat het laat zien hoe de rug, nieuwe perspectieven geeft op het gebied van locomotie-ontwikkeling. Daarbij is de rug een relatief onbekend en weinig bestudeerd onderdeel van de paardenanatomie. Bron: Hoefslag/Horsetalk Foto: Remco Veurink